De kleuren van edelstenen

Hoe ontstaan deze prachtige kleuren?

De kleuren van edelstenen is het eerste dat opvalt bij het bekijken van een edelsteen. De prachtige kleuren van de edelstenen ontstaan door insluitsels of door de aanwezigheid van de metalen titaan, chroom, ijzer, koper, kobalt, mangaan en nikkel. Deze metalen absorberen bepaalde golflengte van het licht waardoor ze kleurend werken. Tevens moet er door het licht een bepaalde afstand afgelegd worden in het kristal, wat van invloed is op absorptie en daarmee ook op de kleur van het kristal. Bij het slijpen van edelstenen moet met de absorptie van licht rekening worden gehouden zodat de kleur van de steen zo goed mogelijk uitkomt. Zo worden lichte edelstenen vaak dikker geslepen zodat het licht een langere weg moet aflegen waardoor de kleur wordt versterkt. Andersom, een behoorlijk donkere edelsteen moet om deze reden dunner worden geslepen.

De invloed van kunstlicht

Kunstlicht heeft ook invloed op de kleur van de edelstenen omdat het anders is samengesteld dan daglicht. Een saffier is een edelsteen die door kunstlicht ongunstig wordt beïnvloed. Een robijn en smaragd hebben daarentegen bij kunstlicht een bijzonder stralend uiterlijk. Alexandriet is toch wel de opvallendste edelsteen bij dergelijke kleurwisselingen. Deze is overdag groen en bij kunstlicht rood.

De absorptie van het licht

Wanneer een doorzichtige edelsteen vanuit verschillende richtingen wordt bekeken, lijken ze verschillende kleuren en schakeringen te hebben. Dit wordt veroorzaakt door de dubbelbreking van het kristal, waardoor er een ongelijke absorptie van het licht ontstaat en zich meerdere kleuren kunnen vormen. Dit verschijnsel heet pleochroïsme. Edelstenen die twee kleuren vertonen heten dichroïstisch, stenen met 3 varianten noemen we trichroïstisch.

Wat zijn insluistels van een edelsteen?

Insluitsels zijn gasvormige, vloeibare of vaste stoffen die tijdens de groei van het mineraal worden ingesloten, en dus essentieel zijn voor de kleur van de steen. De meeste insluitsels worden door een niet edelsteenkundige als waarde verminderend gezien omdat ze beschouwd worden als onzuiverheden. Maar vele mineraalinsluitsels veroorzaken lichteffecten die tot de meest waardevolle eigenschappen van de edelstenen behoren. De goudkleurige insluitsels van rutiel in bergkristal of rookkwarts zijn bijvoorbeeld bijzonder mooi.